1. Groźba karalna – podstawa odpowiedzialności
Groźby karalne to przestępstwo określone w art. 190 Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (§ 1 ). Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego (§ 2 ).
Nie każda groźba będzie karalna. Aby groźba stanowiła przestępstwo z art. 190 Kodeksu karnego musi ona spełnić kilka warunków.
Po pierwsze odpowiedzialności karnej podlega ten, kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa. Wymaga zatem podkreślenia, że tylko taka groźba będzie stanowiła przedmiot zainteresowania organów ścigania karnego, w której sprawca zapowiada popełnienie przestępstwa na szkodę adresata groźby lub osoby dla niego najbliższej. Nie będzie więc podlegała odpowiedzialności z tego przepisu osoba, który grozi wytoczeniem powództwa, niewykonaniem umowy lub skierowaniem wierzytelności do egzekucji komorniczej.
Po drugie, groźba dokonania czynu karalnego może dotyczyć działania na szkodę pokrzywdzonego (ofiary) lub też na szkodę osoby najbliższej dla pokrzywdzonego. Grozić może mąż żonie że pobije ją lub ich wspólne dzieci. Warto jednak zaznaczyć, że bezpośrednim wykonawcą czynu nie musi być sam grożący. Może to być inna osoba lub grupa osób, działająca na polecenie lub pod kierownictwem grożącego. Grożący musi jedynie mieć bezpośredni wpływ na działania wykonawcy czynu (a co najmniej twierdzić wobec pokrzywdzonego, że taki wpływ ma). Dla przykładu zatem można wskazać, że przestępstwo groźby karalnej zaistnieje jeżeli sprawca grozi, że na jego polecenie inna osoba dokona pobicia adresata groźby lub podpali jego dom.
Po trzecie, groźba jest karalna tylko wtedy, gdy pokrzywdzony czuje obawę jej spełnienia, a obawa ta jest uzasadniona. Zatem działanie sprawcy czynu musi wywołać u adresata groźby przekonanie, że groźba może zostać zrealizowana. Nie będzie zatem groźbą karalną zachowanie polegające na grożeniu opublikowaniem nagich zdjęć pokrzywdzonego w Internecie, jeżeli domniemany pokrzywdzony, wie że grożący takimi zdjęciami nie dysponuje, podobnie nie będzie groźbą karalną grożenie pobiciem, jeżeli pokrzywdzony wie, że grożący jest zdolny do takiego czynu ze względu na swoje warunki fizyczne, np. jest inwalidą.
Po czwarte, przestępstwo groźby karalnej może być popełnione wyłącznie umyślnie, to znaczy, że sprawca wie, że jego działanie wywołuje u ofiary uzasadnioną obawę spełnienia czynu. Nie będzie podlegała odpowiedzialności karnej osoba, która nie zdawała sobie sprawy, że wywołuje poczucie strachu u drugiej strony, na przykład w sytuacji gdy groźba miała charakter żartu. Ważna jest więc świadomość sprawcy i jego zamiar wzbudzenia obawy u ofiary obawy. Warto pamiętać jednak, że groźba karalna może być wyrażona w każdy sposób tj. słowem, pismem, gestem itp.